روش تدریس مد در قرآن

روش تدریس علامت مدّ

هدف: آشنایی مختصر با شکل و اسم علامت مدّ و جایگاه آن و تفاوتی که در تلفّظ به وجود می‌آورد، و در پایان درس از دانش آموزان انتظار می‌رود که:
1 ـ علامت مدّ و جایگاه آن را بشناسند.
2 ـ در تلفّظ حروف مدّی دارای علامت مدّ و بدون علامت مدّ، کاملاً آن‌ها کاملاً روشن شود.
3 ـ فرق میان علامت مدّ بزرگتر و کوچکتر یا کلفت‌تر و نازک‌تر برای آن‌ها کاملاً روشن شود.
4 ـ هر کلمه‌ای در قرآن با علامت مدّ دیدند به راحتی تشخیص داده و به طور صحیح تلفّظ کنند.
نکته: با توجّه به هدف کلی ما، آشنایی مختصر با علامت مدّ کافی است تا اگر دانش آموزان در ضمن قرائت قرآن با این علامت برخورد کردند، آن را بشناسند و بدانند که دلالت بر چه معنایی دارد.
ان شاء اللّه بعد از تسلّط کامل بر ساده و روانخوانی قرآن کریم در درس تجوید با انواع مدّها و مقدار کشش و جزئیّات دیگر آن آشنا خواهند شد.
مراحل تدریس علامت مدّ
1ـ برای هر یک از حروف مدّی که بعد از آن سیب مدّ آمده باشد یک مثال می‌نویسیم و از دانش آموزان می‌خواهیم تا آن‌ها را به طور طبیعی بخوانند.
2 ـ علامت مدّ را معرفی و جایگاه آن را معیّن می‌کنیم.
3 ـ علامت مدّ روی حرف مدّی مثال اوّل قرار داده و مقدار کشش آن را با تلفّظ عملی خود و با کمک گرفتن از حرکت دست روشن می‌سازیم.
4 ـ می‌خواهیم تا نخست بدون علامت مدّ و سپس با علامت مدّ بخوانند.
5 ـ روی بقیّه مثال‌ها همانند روش فوق عمل می‌کنیم.
6 ـ روی کلمات دیگر تمرین می‌کنیم.
7 ـ روی آیات قرآن تمرین می‌کنیم.
روش تدریس علامت مدّ
معلّم: همه با این کلمات «جاءَ، سُوءُ، جیءَ» در درس‌های گذشته آشنا شدیم باهم آن‌ها را بخوانید.
دانش آموزان: جاءَ، سُوءُ، جیءَ.
معلّم: در قرآن به علامتی با این شکل «ـ» به نام علامت مدّ برمی‌خوریم، این علامت بالای بعضی از حروف مدّی قرار می‌گیرد و باعث مدّ و کشش بیشتر حروف مدّی می‌‌شود.
اگر روی الف مدّی قرار گیرد بهاین صورت تلفّظ می‌شود، (علامت مدّ را روی الف مدّی قرار می‌دهیم «جآء» و آن را تلفّظ می‌کنیم و با کمک گرفتن از حرکت دست مقدار تقریبی آن را روشن می‌سازیم) سپس می‌خواهیم تا دانش آموزان آن را بخوانند و در ضمن خواندن آن‌ها با حرکت دست به آن‌ها کمک می‌کنیم سپس با قرار دادن دست روی علامت مدّ و برداشتن آن می‌خواهیم تا باهم بخوانند روی بقیّه مثال‌ها به همین روش ادامه می‌دهیم و پس از آن که مطمئن شدیم همة دانش آموزان درس را یاد گرفته‌اند، نخست روی کلمات و سپس روی آیات قرآن تمرین می‌کنیم.
در تمرین روی آیات باید دقّت کنیم دارای علامت‌ها و قواعد تدریس نشده نباشد.
تدریس علامت مدّ برای خردسالان تفاوت چندانی با بزرگسالان ندارد، تفاوت تنها در اسامی صداهای کشیده است که برای بزرگسالان به عنوان حروف مدّی و برای خردسالان به عنوان صداهای کشیدة (ـَـِـُ)مطرح می‌کنیم. و علاوه بر آن می‌توانیم ریشة علامت مدّ را نیز برای بزرگسالان مطرح کنیم که از کلمه مدّ گرفته شده قسمت پایین میم و بالای دال را برداشته و مختصر کرده‌اند