ورزش حنجره

ورزش حنجره:
تمرینات عادی تلاوت قرآن، حنجره را بمرور زمان ورزیده و شما صاحب تلاوتهایی می شوید که عموم قاریان توانایی اجرای آنرا دارند. اما اگر بخواهید قدرت حنجره و قدرت اوج خود را افزایش دهید و حنجره ورزیده ای داشته باشید نیاز به تمرینات ویژه ای هست تا توانایی های خود را در مدت زمان کمتر و موثرتری بالا ببرید. روشهای پیشنهادی و مجرب:
۰۱ روش اول: آیه ای را انتخاب و آنرا به قسمتهای کوتاهی تقسیم کنید.
به عنوان مثال:
الذین قال لهم الناس/ ان الناس/ قدجمعوا لکم فخشوهم/ فزادهم ایمانا/ و هر قسمت از آیه را که می خواهید تلاوت کنید باید با قدرت آنرا اجرا کنید. یا اینکه سوره هایی را مانند سوره های جزء سی ام قرآن انتخاب کنید که دارای آیات کوتاهی هستند. البته اگر بدانید که در کدام یک از دستگاههای قرآنی بهتر می توانید اوج بگیرید و قویتر بخوانید بهتر است این قسمتها را در همان دستگاه اجرا کنید.

وقتی شما آیات کوتاهی را برای اوج گرفتن انتخاب می کنید حسنش اینست که می توانید جهت خروج صدای قوی تر، بدون نگه داشتن نفس، براحتی نفس خود را بکار گیرید و هنگامی که در تلاوت ترس کمبود نفس نداشته باشید صدا با قدرت بیشتری از حنجره خارج می کنید. از طرفی مقدار انرژی و فشار و تلاشی که شما برای اجرای یک آیه بلند قبلا انجام می دادید حالا می توانید در یک مقطع کوتاه بکار بگیرید و لذا آیات کوتاه را نسبت به آیات بلند با قدرت بیشتر و در پرده صوتی بالاتری می توان قرائت نمود. و اگر این تمرین ادامه پیدا کند بمرور زمان همین توانایی را در اجرای آیات بلند پیدا خواهید کرد. و با این روش حنجره شما ورزیده و توانایی صدای شما چنان خواهد شد که از آسیبهای دیگری مانند گرفتگی صدا در اثر اوج و زود خستگی و غیره نیز در امان خواهید ماند.
فراموش نکنید که قبل از اجرای این مرحله صدای شما باید کاملا گرم شده و آمادگی لازم برای این تمرین را پیدا کرده باشد.
۰۲ روش دوم: برخی قاریان برای اینکه توانایی حنجره خود را بالا ببرند از آوازها و ترانه های خوانندگان موسقی غیر قرآنی استفاده می کنند که معمولا در لحن قرآنی آنها تاثیر منفی می گذارد. اما برای رفع این مشکل می توان از ابتهال، هم جهت تنوع و هم جهت بالابردن توان حنجره استفاده نمود. ابتهال و برخی از تواشیحها می توانند کمک خوبی جهت تقویت صدای قاریان باشند به شرط اینکه با همان لحن عربی تمرین شوند. البته باید قطعه هایی را انتخاب کرد که قوی اجرا شده باشد و مناسب تمرین شما باشند.
۰۳ روش سوم: روش قدیمی ولی موثر جهت افزایش توان اوج و قرائت در پرده های صوتی بالا که هنوز هم مورد استفاده می باشد اینست که مدت چند دقیقه که صدا گرم شد(مثلا ۱۵ دقیقه:بستگی به افراد و آمادگی حنجره دارد) و صفحاتی از قرآن با لحن آرام خوانده شد، بمدت چند دقیقه(۱۰-۵ دقیقه) در پرده صوتی متوسط کلماتی را همراه با کشش صوت، و یا با تکرار همراه با کشش، شروع به خواندن کنید و برای رفع خستگی و تنوع و ورزیدگی بیشتر حنجره، می توانید به صدای خود طنین موجدار دهید. مثلا از کلمه لای، لای، لای.. که به نرمی ادا می شوند استفاده کنید و در حین ادای آنها با لحن عربی، سعی کنید که در مدت این چند دقیقه فقط با صدای متوسط شروع به خواندن کنید. و از انتخاب کلماتی که دارای حروف ثقیل و خشن(مانند غین و خا و قاف..) هستند استفاده نکنید. همچنین از حروف غنه دار(مانند میم و نون مشدد) نیز استفاده نشود تا صدا بطور کامل از فضای دهان شما خارج و تمرین صحیح انجام داده باشید. همچنین حروف(أج د ت ط ب ق ک).
در مرحله آخر چند دقیقه ای باید همین تمرین را در پرده صوتی بالاتری بکار گیرید. و در سه یا چهار مرحله در پرده های صوتی مختلف و به ترتیب از پایین به بالا همین تمرین انجام شود تا هم توانایی اوج گرفتن شما افزایش یابد و هم حنجره شما به نحو اصولی شکل گیرد و از آسیبهای احتمالی هم جلوگیری شود.
ساختمان حنجره
+ نوشته شده در دوشنبه دوازدهم خرداد 1393 ساعت 14:14 شماره پست: 24
ساختمان حنجره:
حنجره که آن را جعبه مولد صدا می نامند عضو لوله ای شکل است که در قسمت جلوی گردن و در مقابل مهره های سوم، چهارم، پنجم و ششم گردنی قرار دارد. همچنین حنجره یکی از قسمت های مهم لوله تنفسی است که از سمت بالا با حلق و از سمت پایین با نای مرتبط می باشد.
برای تشخیص جایگاه حنجره می توان خط وسط جلوی گردن را از بالا به پایین لمس کرد تا به یک برجستگی نسبتاً مشخصی رسید. این برجستگی که سیب آدم نام دارد جزء ساختار یکی از غضروفهای حنجره بوده و معمولاً در مردان مشخص تر و کمی پایین تر از زنان و کودکان می باشد.
ابعاد حنجره بر حسب سن و جنس افراد متغیر است. اسکلت حنجره از چند غضروف تشکیل شده است. این غضروفها توسط رشته های عضلانی به یکدیگر متصل هستند و با حرکت خود، اعمال حنجره را انجام می دهند. البته به غیر از غضروفها و عضلات، حنجره از قسمت های دیگری از جمله اعصاب مغزی، رگهای خونی و... برخوردار است که این قسمت ها به همراه عضلات و غضروفها در نهایت ساختار اصلی حنجره را که لوله ای شکل است تشکیل می دهد. تارهای صوتی مهمترین ساختار حنجره اند. زیرا در اینجا نقطه شروع تولید صداست. تارهای صوتی دو نوار محکم از بافت هستند که از جلو به عقب می روند.
غضروفهای حنجره :
حنجره شامل سه غضروف منفرد و سه غضروف زوج است. یکی از غضروفهای منفرد حنجره، تیروئید نام دارد. این غضروف بزرگ ترین غضروف حنجره به شمار می آید و غضروفی است به شکل یک کتاب نیمه باز که در قسمت جلو، در مردان در حالت عادی یک زاویه 90 درجه و در زمان بلوغ یک زاویه 120 درجه را تشکیل می دهد. برجستگی ناشی از این زاویه سیب آدم نامیده می شود.
غضروف انگشتری نیز یکی دیگر از غضروفهای منفرد است. غضروف انگشتری در قسمت عقب وسیع تر از قسمت جلو است و به همین دلیل شبیه یک حلقه انگشتر می ماند. طول و عرض این غضروف 2 سانتی متر و ضخامت آن تقریباً 3 میلیمتر است. این غضروف در قسمت پایین غضروف تیروئید قرار دارد.
از جمله غضروفهای زوج حنجره نیز می توان از غضروف هرمی نام برد که شکلی شبیه هرم داشته و روی غضروف انگشتری متصل می شود. سایر غضروفهای حنجره به نام های اپی گلوت، قرنی و میخی می باشد.
عضلات حنجره :عضلات حنجره را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
1) عضلات بیرونی
عضلات بیرونی به عضلاتی نازک و روبانی شکل گفته می شود که قسمت های مختلف حنجره را به استخوان های مجاور مانند جناغ سینه می چسبانند.
عضلات بیرونی حنجره مسئول حرکت حنجره به عنوان یک واحد کلی هستند. بنابراین موقعیت کل حنجره را در گردن تغییر می دهد و باعث بالا و پایین رفتن حنجره می شوند.
2) عضلات درونی
عضلات درونی به عضلاتی گفته می شوند که غضروفهای حنجره را بهم وصل می کند و مسئول حرکت غضروفها در ارتباط با یکدیگر هستند. حرکات این عضلات موجب ایجاد صوت شده و در موقع بلع غذا نیز مانع ورود غذا به داخل ریه ها می شوند و در نتیجه از ایجاد مشکلات تنفسی جلوگیری می کنند.
تارهای صوتی حقیقی و کاذب:
تارهای صوتی حقیقی و یا تارهای صوتی مولد صدا، شامل دو نوار ظریف عضلانی- مخاطی است که از یک سر به هم چسبیده و به غضروف تیروئید متصل و از سر دیگر از هم جدا و متحرک که به دو غضروف هرمی متحرک متصل می باشند و در نهایت شکلی شبیه V انگلیسی را در داخل لوله حنجره درست می کنند.
حد متوسط طول تارهای صوتی مرد بیشتر از تارهای صوتی زن است، لذا صدای مردان ضخیم تر می باشد.
علاوه بر تارهای صوتی حقیقی، حنجره دارای تارهای صوتی دیگر به نام تارهای صوتی کاذب می باشد. این تارهای صوتی کاذب بر عکس تارهای صوتی حقیقی به هنگام تولید صدا در آرامش کامل به سر می برند و نقشی در تولید صدا ندارند. این تارها که در قسمت فوقانی تارهای صوتی حقیقی قرار دارند همانند آنها از یک سر به غضروف تیروئید و از سر دیگر به غضروفهای هرمی متصل هستند و در اعمالی از قبیل بستن راه هوا و جلوگیری از ورود مواد خارجی به حنجره کمک می کنند.
اعمال حنجره: حنجره چهار عمل مهم را انجام می دهد:
1) کمک به بلع غذا 2) تنظیم جریان هوا 3) کمک به انجام فعالیت های سنگین 4) تولید صدا
1- کمک به بلع غذا :
یکی از اعمال حنجره جلوگیری از ورود غذا به داخل نای و ریه هاست. وقتی که ما غذا می خوریم، مواد خوراکی از راه دهان به حلق می رسد. در اینجا دو راه وجود دارد: یکی مسیر لوله ای حنجره و نای که به ریه ها منتهی می شود و دیگری مسیر لوله ای مِری که در نهایت به معده منتهی می گردد. با ورود غذا به حلق، حنجره با بستن دهانه خود، عمل هدایت غذا به داخل مِری را انجام می دهد و مانع خفگی انسان می شود. این عمل مهمترین عمل حنجره به حساب می آید چون نقش حیاتی در زندگی انسان دارد.
2- تنظیم جریان هوا :
این عمل به هنگام تنفس بوسیله دور و نزدیک شدن تارهای صوتی به یکدیگر صورت می گیرد به این نحو به هنگام نفس کشیدن عمیق دنباله تارهای صوتی کمی از هم دور شده و اجازه ورود هوای بیشتری را به ریه ها می دهند. همچنین به هنگام بیرون دادن هوا از ریه ها (بازدم) تارهای صوتی کمی به هم نزدیک شده و در خروج هوا کمک می کند.
3- انجام فعالیت های سنگین :
از اعمال دیگر حنجره آن است که توانایی لازم را برای صعود و یا نزول از ارتفاعات و نیز زور زدن (برای مثال در هنگام بلند کردن جسم سنگین) ایجاد می کند. در چنین مواقعی پس از یک نفس عمیق، تارهای صوتی حنجره بسته شده که در نتیجه راه عبور هوا بطور کلی مسدود می شود این عمل فشار داخل قفسه سینه را زیاد می کند. این فشار به اضافه فشار عضلات شکم و دیافراگم فرد را قادر به انجام اعمال فوق می نماید.
4- تولید صدا:
تولید صدا توسط تارهای صوتی حقیقی ( که از این پس تنها با نام تارهای صوتی ذکر می شود) صورت می پذیرد. همانطور که قبلاً گفته شد تارهای صوتی شامل دو نوار ظریف عضلانی شکل هستند که از یک سر به هم چسبیده و ثابت و از سر دیگر از هم جدا و متحرک می باشند. به هنگام گفتار دو سر آزاد و متحرک تارهای صوتی با برخورد متوالی و ایجاد ارتعاشاتی در خود باعث تولید صوت در انسان می گردند. این صوت که در ابتدا به صورت خام و بی مفهوم است بلافاصله وارد اندامهایی از قبیل حلق، دهان و بینی شده و با تغییراتی که روی آن صورت می گیرد تبدیل به صداهای واقعی و کلمات می گردند.
ویژگیهــای صدا:
صدای هر فرد دارای سه ویژگی بلندی (Lound ness) زیر یا بم بودن (Pitch) و کیفیت (Quality) بوده و این سه ویژگی در کل تعیین کننده وضعیت صدای یک فرد می باشد. در زیر به بررسی مختصر ویژگی های صدا می پردازیم:
1- بلندی صدا: منظور از بلندی، شدت صدای شنیده شده می باشد. به عبارت دیگر منظور از بلندی آن است که آیا صدای فرد بلند شنیده می شود و یا اینکه آرام بنظر می رسد; میزان بلندی صدا به میزان فشار هوایی که از ریه ها وارد حنجره شده و به شدت برخورد تارهای صوتی بستگی دارد. هرچه فشار هوا و شدت برخورد تارهای صوتی بیشتر باشد، صدا بلندتر و هرچه فشار هوا و شدت برخورد تارهای صوتی کمتر باشد صدا آهسته تر به گوش می رسد. بنابراین به هنگام فریاد زدن، بلند صحبت کردن، گلو پاک کردن و... (که به آنها استفاده نادرست از صدا گفته می شود) شدت برخورد تارهای صوتی بسیار زیاد است و اگر این اعمال در فرد به صورت عادت درآید در نهایت ممکن است آسیب های شدیدی را به حنجره و تارهای صوتی وارد آورد.
2- زیر یا بم بودن صدا :منظور از زیر بودن صدا، نازک بودن(مثل صدای زنانه) و منظور از بم بودن صدا، کلفتی صدا(مثل صدای مردانه) می باشد. تفاوت طول و ضخامت تارهای صوتی در خانم ها و آقایان دلیل اصلی تفاوت زیر یا بم بودن صدای آنهاست.
به طور معمول طول تارهای صوتی زنان 19 میلی متر است = صدا زیر
و طول تارهای صوتی مردان 24 میلی متر است = صدای بم
3- صدای فرد از نظر کیفیت :
از نظر کیفیت صدا نباید مخلوطی از چند صدای دیگر باشد و مثلاً در صدا نباید گرفتگی، نفس دار بودن، فشار و تقلا، لرزش و... مشاهده شود.
تغییرات صدا در حین رشد:
زیرترین صدای فرد زمانی است که تازه بدنیا می آید و گریه می کند. گریه بعداً تغییراتی می کند و این توانایی را به کودک می دهد که بوسیله آن نیازهای خود را به اطرافیان نشان دهد.
زیر یا بم بودن صدای کودکان بین پسر و دختر تفاوتی ندارد و تغییرات ایجاد شده تقریباً بین سنین 12-10 سالگی صورت می گیرد. به این نحو که هم در دختران و هم پسران صدا بم تر می شود با این تفاوت که میزان بم شدگی در پسران بسیار بیشتر از دختران ایجاد می شود و اگر در این دوران از صدا درست استفاده نشود، صدا همچنان گرفته باقی می ماند. از سن 20 تا 70 سالگی صدا تقریباً ثابت بوده و ممکن است مقداری به سمت بم شدن پیش رود.
از سن 70 سالگی به بالا صدا به خصوص در آقایان شروع به زیر شدن می کند (اما هرگز به زیر بودن یک صدای زنانه نمی رسد) همچنین امکان گرفتگی صدا در این سنین بعلت تغییراتی در ساختمان حنجره (به علت پیری) می باشد.